Czy sercowcy mogą być aktywni?
Właśnie teraz, gdy przyszła wiosna, nadszedł także szczególnie dobry czas dla seniorów z dolegliwościami sercowymi.
Po zimie, kiedy to niska temperatura, zimne wiatry, zaśnieżenie i krótki dzień zniechęcały do wyjścia z domu, teraz, kiedy nad horyzontem słońce zaczęło świecić coraz wyżej, dając więcej ciepła, wystąpiły korzystne warunki dla wszelakiej aktywności ruchowej na świeżym powietrzu. Szczególnie że wreszcie możemy cieszyć się różnorodnymi odcieniami soczystej zieleni, śpiewem ptaków, kobiercami kwiatów na łąkach i w lesie, radością poruszania się w lekkiej i przewiewnej odzieży.
Wiosenny impuls
Wiosenna pora winna być ważnym impulsem – szczególnie dla seniorów – do dania sobie przysłowiowego „kopa” do aktywności ruchowej. Dlaczego? Przeglądając fachowe czasopisma medyczne, szczególnie artykuły oparte na faktach na temat znaczenia aktywności fizycznej w życiu chorego człowieka, można się dowiedzieć, że największe towarzystwa kardiologiczne na świecie zaliczyły zjawisko, jakim jest niedostateczna aktywność fizyczna, do najważniejszych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Uznano, że tzw. lenistwo ruchowe u osób z chorobą wieńcową, z zespołem metabolicznym, nadciśnieniem tętniczym i po udarze mózgu, a także u pacjentów z niewydolnością serca jest czynnikiem zwiększonego ryzyka incydentu sercowego.
Dostrzegła to Komisja Europejska, która przyjęła priorytetowe działania, mające na celu utrzymanie satysfakcjonującego stanu zdrowia i sprawności funkcjonalnej seniorów, w tym zwiększenie możliwości zatrudnienia i ograniczenie kosztów leczenia chorób. Jest to bardzo ważne, gdyż przewiduje się, że w 2050 roku osoby w wieku 60–79 lat będą stanowić jedną czwartą całej ludności Unii Europejskiej. Starzenie się ludności Europy i Polski jest prawdopodobnie najważniejszym wyzwaniem zdrowotnym i społeczno-politycznym nadchodzących lat.
Seniorzy-kanapowcy
Mimo iż panuje powszechne przekonanie, że „ruch to zdrowie”, i wydaje się to oczywiste, sądząc po poziomie aktywności fizycznej naszego społeczeństwa, można wnioskować, że to stwierdzenie nie do końca przemawia do wyobraźni ogółu, a przynajmniej nie na tyle, by wystarczająco zmotywować do działania – a dlaczego? Bo, niestety, z przykrością muszę stwierdzić, że starsze pokolenie w Polsce jest bierne, przedkłada siedzenie przed telewizorem nad jakiekolwiek ćwiczenie fizyczne czy zwykły spacer na świeżym powietrzu. Efekty akcji uświadamiających są nikłe. Wielu osób nie przekonują przykłady sąsiadów, prowadzących zdrowy tryb życia. Nie przemawia do nich fakt, że wysiłek fizyczny korzystnie modyfikuje zjawiska sprzyjające powstawaniu i rozwojowi miażdżycy i jej powikłań, a niedostateczna aktywność fizyczna sprzyja występowaniu znanych czynników ryzyka, takich jak zaburzenia gospodarki lipidowej, otyłość, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy depresja.
Aktywność ruchowa w prewencji chorób i niepełnosprawności u seniorów
Jednym z najważniejszych czynników łagodzących wpływ wieku i umożliwiających tzw. pomyślne starzenie się jest regularna aktywność ruchowa. Siedzący tryb życia, tak powszechny u osób w starszym wieku, ma niekorzystny wpływ na większość układów i funkcji organizmu, niezbędnych do utrzymania niezależności i samodzielności w zakresie czynności dnia codziennego. Powoduje on szereg innych negatywnych zmian w organizmie człowieka, m.in. poprzez upośledzenie funkcjonowania układu krążenia i układu oddechowego.
U pacjentów ze schorzeniami układu ruchu wysiłek fizyczny może pomóc w łagodzeniu dolegliwości bólowych. Regularne ćwiczenia rehabilitacyjne mogą wpływać na poziom tzw. hormonów młodości.
Wysiłek fizyczny poprawia również subiektywne postrzeganie jakości życia. W szeregu badań wykazano, że regularne wykonywanie wysiłku fizycznego przez osoby starsze było związane z wyższą oceną jakości życia, lepszą możliwością codziennego poruszania się, sprawowania zwykłej codziennej opieki nad sobą, wykonywania prac domowych, mniejszym prawdopodobieństwem wystąpienia depresji oraz rzadszym odczuwaniem bólu czy niepokoju u osób powyżej 65. roku życia.