Król probiotyków

Po raz pierwszy wyizolowano go w roku 1933. Początkowo odkrywcy zidentyfikowali go jako Lactobacillus sporogenes. Później został sklasyfikowany jako Bacillus coagulans i pod taką nazwą znamy go obecnie. Najlepiej czuje się w temperaturze od 30°C do 37°C i pH od 5,5 do 6,2, nie jest jednak przesadnie wrażliwy – przeciwnie, cechuje go doskonała stabilność. I właśnie ta cecha czyni go idealnym sojusznikiem naszej mikroflory jelitowej. Poznaj niezwykłą bakterię, która skutecznie wspomaga pracę jelit i odporność.

Bakterie kwasu mlekowego najczęściej stosowane w produktach probiotycznych nie są szczególnie odporne ani na obróbkę cieplną, ani na warunki panujące w przewodzie pokarmowym. W rezultacie takie czynniki stresowe, jak poziom temperatury, wilgotności czy kwasowości, mogą powodować znaczną utratę żywotnych komórek probiotycznych. Bacillus coagulans zwrócił uwagę badaczy, ponieważ posiada prozdrowotne cechy zarówno rodzaju Bacillus, jak i Lactobacillus, a równocześnie – będąc bakterią przetrwalnikującą – wykazuje odporność na wysokie temperatury i niesprzyjające otoczenie.

Mistrzowie przetrwania

Unikalną cechą B. coagulans jest zdolność do wytwarzania endospor, czyli form spoczynkowych pozwalających bakteriom przeżyć w trudnych warunkach środowiskowych. Mają one postać białkowej otoczki, która zapewnia probiotykowi ochronę przed ciepłem, kwasami żołądkowymi i żółcią. Dzięki temu bakterie docierają bez szwanku dokładnie tam, gdzie ich potrzebujemy – do jelit, w których następuje aktywacja formy spoczynkowej. W przyjaznym, zasadowym otoczeniu, B. coagulans ponownie „budzą się” do życia i podejmują pracę na rzecz naszego zdrowia.

Obrońcy przeciw patogenom

Zasiedlające odcinek przewodu pokarmowego, w którym najczęściej występują bakterie chorobotwórcze, B. coagulans wykazują kolejną niezwykle ważną cechę – aktywność antymikrobiologiczną wobec drobnoustrojów patogennych. Badacze z Bordeaux we Francji wykazali, że nasi maleńcy sojusznicy hamują namnażanie się takich szkodliwych mikroorganizmów, jak Clostridium difficile, Clostridium perfringens czy Listeria monocytogenes.

Potwierdza to również badanie, którego wyniki opublikowano w roku 2017 na łamach „LWT – Food Science and Technology”. Celem tej pracy była izolacja szczepów Bacillus z tradycyjnych koreańskich sosów sojowych oraz ocena ich bezpieczeństwa i potencjału probiotycznego. Wybrane szczepy Bacillus okazały się wysoce odporne na warunki panujące w przewodzie pokarmowym i wykazywały aktywność przeciwdrobnoustrojową m.in. przeciwko Listeria monocytogenes, Staphylococcus aureus i Escherichia coli.

Budowniczowie odporności

Wszyscy wiemy, że odporność bierze się z jelit. Czy B. coagulans mają w tym swój udział? Prace amerykańskiej badaczki dr Gitte S. Jensen i współpracowników dowodzą, iż bakterie te aktywują komórki odpowiedzialne za reakcje odpornościowe oraz pobudzają produkcję białek stymulujących wzrost i proliferację tych komórek. Zdaniem dr Jensen działanie przeciwzapalne bakterii B. coagulans w połączeniu z ich zdolnością do indukowania produkcji blokujących procesy zapalne cytokin IL-10 otwiera perspektywy wykorzystania tych probiotyków zarówno w leczeniu chorób zapalnych jelit, jak i w celu wsparcia zdrowia układu immunologicznego.

Zakres zastosowań leczniczych B. coagulans bynajmniej nie ogranicza się do tych związanych z odpornością i ochroną jelit. Wspomagają one przyswajanie aminokwasów oraz trawienie fruktozy i laktozy. Poprawiają też mobilność i łagodzą ból u osób cierpiących na reumatoidalne zapalenie stawów. Czy zatem Bacillus coagulans zasługuje na miano króla probiotyków? Oceńcie Państwo sami.

Wybrane źródła:
Hyronimus, B., Le Marrec, C. and Urdaci, M.C. (1998) Coagulin, abacteriocin-like inhibitory substance produced by Bacillus coagulans I4.Journal of Applied Microbiology85, 42–50
Jensen G.S., Benson K.F., Carter S.G. i wsp.: Ganeden BC30TM cell wall and metabolites: anti-inflammatory and immune modulating effects in vitro. BMC Immunology 2010, 11:15-39
Konuray G., Erginkaya Z., Potential Use of Bacillus coagulans in the Food Industry, Foods 2008, nr 7 (6)
Lee, S.; Lee, J.; Jin, Y.I.; Jeong, J.C.; Chang, Y.K.; Lee, Y.; Jeong, Y.; Kim, M. Probiotic characteristics of Bacillus strains isolated from Korean traditional soy sauce. LWT—Food Sci. Technol. 2017, 79, 518–524
Rogha, M.; Esfahani, M.Z.; Zargarzadeh, A.H. The efficacy of a synbiotic containing Bacillus Coagulans in treatment of irritable bowel syndrome: A randomized placebo-controlled trial. Gastroenterol. Hepatol. BedBench 2014,7, 156–163
Urgesi R, Casale C, Pistelli R, Rapaccini GL, De Vitis I. A randomized double-blind placebo-controlled clinical trial on efficacy and safety of association of simethicone and Bacillus coagulans (Colinox®) in patients with irritable bowel syndrome. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2014;18(9):1344–53